Baltasar Gracian: Handorakel en kunst van de voorzichtigheid
Baltasar Gracian: Handorakel en kunst van de voorzichtigheid (Spanje,
1647): 148 blz: Vertaald door Theo Kars (1990): Uitgeverij Athenaeum -
Polak & Van Gennep
De Spaanse jezuïet Baltasar Gracian leefde van 1601 tot 1658. In 1647 verscheen zijn "Handorakel en kunst van de voorzichtigheid" waarin hij 300 aforismen met een korte toelichting schreef over hoe men profijt kon hebben in de omgang met andere mensen. Hij probeerde altijd om zich eerst in te leven in de gedachten van andere mensen voordat hij een relatie met hen aanging. Zijn boekje is zeer dun (in de pocketuitgave die ik las slechts 148 bladzijden), maar er zit in dit boekje meer levenswijsheid verwerkt dan in vrijwel elk ander boek dat ik ken.
De kwaliteit van een boek hangt zowel af van de inhoud als van de vorm. De vermaarde vertaler Theo Kars heeft de 300 leefregels van Baltasar Gracian omgezet in een soepel lezend Nederlands.
Om de hoge kwaliteit van deze tekst te laten zien geef ik een groot aantal citaten:
- Wie uitblinkt boven zijn meerdere, begaat een dwaasheid of een noodlottige fout.
- De beste vorm van macht is macht over uzelf en beheersing van uw emoties.
- Een goede inhoud volstaat niet, ook het uiterlijk is belangrijk.
- Middelmatigheid met ijver levert meer resultaat op dan talent zonder ijver.
- De waarheden die voor ons het meest tellen worden altijd bedekt uitgesproken. Een oplettend man begrijpt hun volle draagwijdte door enerzijds de teugel van zijn goedgelovigheid strak te houden bij alles wat hem welkom is, en anderzijds zijn wantrouwen de sporen te geven bij onaangename waarheden.
- Sommigen meten de waarde van boeken af aan de dikte, alsof ze meer tot oefening van de armen dan van de geest zijn geschreven.
- Vrienden zijn degenen die ons vriendendiensten bewijzen.
- Zich met een onzinnige zaak bezighouden is erger dan nietsdoen.
- Overdrijven is verwant aan liegen. Door overdrijven verliest u de naam zowel over een goede smaak als gezond verstand te beschikken. Het eerste is erg; het tweede nog veel erger.
- De juiste keuze kunnen doen. Hiervan hangt het meeste in het leven af. Om juist te kunnen kiezen dient men over goede smaak en een onafhankelijk oordeel te beschikken; ijver en kennis zijn niet voldoende.
- Wie rijk aan inzicht is, moet anderen erin laten delen; wie het te kort komt, moet erom vragen.
- Betrouwbare informatie. Wij zijn in ons leven voornamelijk afhankelijk van wat wij van anderen horen en voor een klein deel van wat wij zelf waarnemen: wij bestaan op goed vertrouwen. Het oor is de zijdeur van de waarheid, maar de hoofddeur van de leugen.
- Gewenning vermindert de bewondering; een middelmatige nieuwigheid trekt meer aandacht dan grote verdienstelijkheid waaraan men sinds lang is gewend.
- Een wijs man hecht meer waarde aan boosaardige dan vriendschappelijke kritiek.
- Men moet zich nooit te veel in bijzonderheden verdiepen, vooral niet als het om zaken van niet al te hoog allooi gaat.
- Bondigheid is aangenaam en levert meer resultaten op: zij wint door hoffelijkheid wat zij door beknoptheid verliest. Goed maar kort is dubbel goed.
- Wij moeten óf onder vrienden óf onder vijanden leven. Iedere dag moet men trachten iemand voor zich te winnen, niet meteen voor intieme, maar wel voor hartelijke vriendschap. Na een verstandige schifting zult u enkele van hen als vertrouwelingen overhouden.
- Zorg voor een reserve aan vrienden en mensen die u iets verplicht zijn, want op een dag zult u blij zijn met iets waar u nu geen waarde aan hecht. Laaghartige mensen hebben nooit vrienden, niet in voorspoed omdat zij aan niemand aandacht schenken, en niet in tegenspoed omdat niemand dan aandacht aan hen schenkt.
- Wellevendheid is het hoofdbestanddeel van de kunst zich te handhaven, een soort tovermiddel, waardoor men iedereen voor zich inneemt.
- Klagen schaadt altijd onze reputatie.
- Degenen die u om een snelle beslissing vragen, moet u altijd laten wachten. Hun aandrang is een list om uw oplettendheid van de wijs te brengen.
- Vaak verslechtert de kwaal door de remedie. Men moet bij ziekte de natuur de vrije hand geven, en hoog oplaaiende hartstochten laten uitwoeden. Iets of niets voorschrijven vergt van een arts evenveel geleerdheid, en soms is het juist de kunst geen medicijnen toe te dienen.
- Wie nooit naar anderen luistert, is ongeneeslijk dom. ... Men moet een vriend hebben die onbevangen raad en zelfs kritiek geeft.
- Rijpheid van geest uit zich in traagheid bij het geloven.Men mag echter geen twijfel aan andermans verklaringen laten blijken, wat niet alleen onbeleefd maar ook beledigend zou zijn ...
- Vriendschap moet niet alleen op instinct, maar ook op verstand berusten. ... Er zijn echte en onechte vriendschappen. De eerste onderhouden wij voor ons genoegen, de tweede om ons succes in het leven te bevorderen.
- Men kan beter in de prijs dan in de waar bedrogen worden.
- Een vriendschap behouden is belangrijker dan vriendschap sluiten. Men dient vrienden te zoeken die vrienden kunnen blijven. ... De beste vrienden zijn beslist degenen die ons ongezouten de waarheid zeggen, hoe hard die ook mag aankomen.
- Voor genieten moet u tijd nemen. Geniet traag en werk snel. Van werk is het goed, van plezier jammer als het voorbij is.
- Niet alle waarheden kunnen worden gezegd: sommige niet omdat ze alleen ons, andere niet omdat ze alleen een ander aangaan.
- Zonder beloning of straf hebben hoge principes geen uitwerking. Laat het goede rechtstreeks van u komen, en het slechte via een tussenpersoon.
- Wel is het een goede tactiek iets hoger te richten om uw doel te raken, maar men moet niet absurd hoog mikken.
- Wie zijn onwetendheid beseft, weet het meest; en wie niet ziet wat anderen zien, is blind.
- Een makkelijke onderneming zwaar opnemen, een moeilijke licht. Het eerste om niet roekeloos te worden door zelfvertrouwen, het tweede om niet geremd te worden door onzekerheid.
- Geen belangstelling tonen voor iets waaraan u waarde hecht, is een goede tactiek om het te verkrijgen.
- Een banaal gezegde luidt dat niemand tevreden is met zijn lot, hoe goed hij het ook heeft getroffen, of ontevreden met zijn verstand, hoe pover dit ook is.
- Duidelijk formuleren. Daaruit blijkt niet alleen welbespraaktheid, maar ook helderheid van begrip.
- Niet doorgaan voor een berekenend mens, ook al kan men zonder berekening niet leven. ... De oprechtheid van anderen is iedereen welkom, zelf oprecht zijn komt niet iedereen goed uit.
- Nooit zaken in half voltooide staat laten zien: pas als ze afgerond zijn, komen ze tot hun recht.
- Zeer ontwikkelde mensen zijn gemakkelijk te bedriegen, omdat zij weliswaar veel af weten van buitengewone zaken, maar niets van het leven van alledag, wat van groter nut is. ... Daarom dient elk ontwikkeld man ervoor te zorgen iets van een koopman te hebben, net genoeg om niet bedrogen of uitgelachen te worden. Hij moet het vermogen bezitten zijn zaken te regelen, iets wat niet het meest verheven, maar wel het meest noodzakelijk in het leven is.
- Spot dulden, maar zelf niet de spot met anderen drijven. Het eerste is een soort wellevendheid, het tweede een soort belediging.
- Men mag geen waarde hechten aan iemand die ons nooit tegenspreekt, want dat is geen teken van liefde voor ons, maar eigenliefde.
- Aangename ontspanning is beter dan inspanning.
- Boos worden op zijn tijd is een teken van persoonlijkheid.
- De enige manier om aardig gevonden te worden is zich innemend te gedragen.
De Spaanse jezuïet Baltasar Gracian leefde van 1601 tot 1658. In 1647 verscheen zijn "Handorakel en kunst van de voorzichtigheid" waarin hij 300 aforismen met een korte toelichting schreef over hoe men profijt kon hebben in de omgang met andere mensen. Hij probeerde altijd om zich eerst in te leven in de gedachten van andere mensen voordat hij een relatie met hen aanging. Zijn boekje is zeer dun (in de pocketuitgave die ik las slechts 148 bladzijden), maar er zit in dit boekje meer levenswijsheid verwerkt dan in vrijwel elk ander boek dat ik ken.
De kwaliteit van een boek hangt zowel af van de inhoud als van de vorm. De vermaarde vertaler Theo Kars heeft de 300 leefregels van Baltasar Gracian omgezet in een soepel lezend Nederlands.
Om de hoge kwaliteit van deze tekst te laten zien geef ik een groot aantal citaten:
- Wie uitblinkt boven zijn meerdere, begaat een dwaasheid of een noodlottige fout.
- De beste vorm van macht is macht over uzelf en beheersing van uw emoties.
- Een goede inhoud volstaat niet, ook het uiterlijk is belangrijk.
- Middelmatigheid met ijver levert meer resultaat op dan talent zonder ijver.
- De waarheden die voor ons het meest tellen worden altijd bedekt uitgesproken. Een oplettend man begrijpt hun volle draagwijdte door enerzijds de teugel van zijn goedgelovigheid strak te houden bij alles wat hem welkom is, en anderzijds zijn wantrouwen de sporen te geven bij onaangename waarheden.
- Sommigen meten de waarde van boeken af aan de dikte, alsof ze meer tot oefening van de armen dan van de geest zijn geschreven.
- Vrienden zijn degenen die ons vriendendiensten bewijzen.
- Zich met een onzinnige zaak bezighouden is erger dan nietsdoen.
- Overdrijven is verwant aan liegen. Door overdrijven verliest u de naam zowel over een goede smaak als gezond verstand te beschikken. Het eerste is erg; het tweede nog veel erger.
- De juiste keuze kunnen doen. Hiervan hangt het meeste in het leven af. Om juist te kunnen kiezen dient men over goede smaak en een onafhankelijk oordeel te beschikken; ijver en kennis zijn niet voldoende.
- Wie rijk aan inzicht is, moet anderen erin laten delen; wie het te kort komt, moet erom vragen.
- Betrouwbare informatie. Wij zijn in ons leven voornamelijk afhankelijk van wat wij van anderen horen en voor een klein deel van wat wij zelf waarnemen: wij bestaan op goed vertrouwen. Het oor is de zijdeur van de waarheid, maar de hoofddeur van de leugen.
- Gewenning vermindert de bewondering; een middelmatige nieuwigheid trekt meer aandacht dan grote verdienstelijkheid waaraan men sinds lang is gewend.
- Een wijs man hecht meer waarde aan boosaardige dan vriendschappelijke kritiek.
- Men moet zich nooit te veel in bijzonderheden verdiepen, vooral niet als het om zaken van niet al te hoog allooi gaat.
- Bondigheid is aangenaam en levert meer resultaten op: zij wint door hoffelijkheid wat zij door beknoptheid verliest. Goed maar kort is dubbel goed.
- Wij moeten óf onder vrienden óf onder vijanden leven. Iedere dag moet men trachten iemand voor zich te winnen, niet meteen voor intieme, maar wel voor hartelijke vriendschap. Na een verstandige schifting zult u enkele van hen als vertrouwelingen overhouden.
- Zorg voor een reserve aan vrienden en mensen die u iets verplicht zijn, want op een dag zult u blij zijn met iets waar u nu geen waarde aan hecht. Laaghartige mensen hebben nooit vrienden, niet in voorspoed omdat zij aan niemand aandacht schenken, en niet in tegenspoed omdat niemand dan aandacht aan hen schenkt.
- Wellevendheid is het hoofdbestanddeel van de kunst zich te handhaven, een soort tovermiddel, waardoor men iedereen voor zich inneemt.
- Klagen schaadt altijd onze reputatie.
- Degenen die u om een snelle beslissing vragen, moet u altijd laten wachten. Hun aandrang is een list om uw oplettendheid van de wijs te brengen.
- Vaak verslechtert de kwaal door de remedie. Men moet bij ziekte de natuur de vrije hand geven, en hoog oplaaiende hartstochten laten uitwoeden. Iets of niets voorschrijven vergt van een arts evenveel geleerdheid, en soms is het juist de kunst geen medicijnen toe te dienen.
- Wie nooit naar anderen luistert, is ongeneeslijk dom. ... Men moet een vriend hebben die onbevangen raad en zelfs kritiek geeft.
- Rijpheid van geest uit zich in traagheid bij het geloven.Men mag echter geen twijfel aan andermans verklaringen laten blijken, wat niet alleen onbeleefd maar ook beledigend zou zijn ...
- Vriendschap moet niet alleen op instinct, maar ook op verstand berusten. ... Er zijn echte en onechte vriendschappen. De eerste onderhouden wij voor ons genoegen, de tweede om ons succes in het leven te bevorderen.
- Men kan beter in de prijs dan in de waar bedrogen worden.
- Een vriendschap behouden is belangrijker dan vriendschap sluiten. Men dient vrienden te zoeken die vrienden kunnen blijven. ... De beste vrienden zijn beslist degenen die ons ongezouten de waarheid zeggen, hoe hard die ook mag aankomen.
- Voor genieten moet u tijd nemen. Geniet traag en werk snel. Van werk is het goed, van plezier jammer als het voorbij is.
- Niet alle waarheden kunnen worden gezegd: sommige niet omdat ze alleen ons, andere niet omdat ze alleen een ander aangaan.
- Zonder beloning of straf hebben hoge principes geen uitwerking. Laat het goede rechtstreeks van u komen, en het slechte via een tussenpersoon.
- Wel is het een goede tactiek iets hoger te richten om uw doel te raken, maar men moet niet absurd hoog mikken.
- Wie zijn onwetendheid beseft, weet het meest; en wie niet ziet wat anderen zien, is blind.
- Een makkelijke onderneming zwaar opnemen, een moeilijke licht. Het eerste om niet roekeloos te worden door zelfvertrouwen, het tweede om niet geremd te worden door onzekerheid.
- Geen belangstelling tonen voor iets waaraan u waarde hecht, is een goede tactiek om het te verkrijgen.
- Een banaal gezegde luidt dat niemand tevreden is met zijn lot, hoe goed hij het ook heeft getroffen, of ontevreden met zijn verstand, hoe pover dit ook is.
- Duidelijk formuleren. Daaruit blijkt niet alleen welbespraaktheid, maar ook helderheid van begrip.
- Niet doorgaan voor een berekenend mens, ook al kan men zonder berekening niet leven. ... De oprechtheid van anderen is iedereen welkom, zelf oprecht zijn komt niet iedereen goed uit.
- Nooit zaken in half voltooide staat laten zien: pas als ze afgerond zijn, komen ze tot hun recht.
- Zeer ontwikkelde mensen zijn gemakkelijk te bedriegen, omdat zij weliswaar veel af weten van buitengewone zaken, maar niets van het leven van alledag, wat van groter nut is. ... Daarom dient elk ontwikkeld man ervoor te zorgen iets van een koopman te hebben, net genoeg om niet bedrogen of uitgelachen te worden. Hij moet het vermogen bezitten zijn zaken te regelen, iets wat niet het meest verheven, maar wel het meest noodzakelijk in het leven is.
- Spot dulden, maar zelf niet de spot met anderen drijven. Het eerste is een soort wellevendheid, het tweede een soort belediging.
- Men mag geen waarde hechten aan iemand die ons nooit tegenspreekt, want dat is geen teken van liefde voor ons, maar eigenliefde.
- Aangename ontspanning is beter dan inspanning.
- Boos worden op zijn tijd is een teken van persoonlijkheid.
- De enige manier om aardig gevonden te worden is zich innemend te gedragen.
Reacties
Een reactie posten