Roald Dahl: De GVR

Roald Dahl & Quentin Blake (tekeningen): De GVR (Groot Brittannië, 1982): 211 blz: Vertaald door Huberte Vriesendorp (1983): Uitgeverij Fontein

 

"De GVR" van de Engelse schrijver Roald Dahl is ongetwijfeld één van de beroemdste en meest gelezen kinderboeken ooit. Roald Dahl had twee niet zo heel bijzondere romans geschreven, maar als schrijver van korte verhalen was hij geweldig en als kinderboekenschrijver is hij nog altijd onovertroffen.

  "De GVR" heeft twee onvergetelijke hoofdpersonen, Sofie, een weesmeisje van een jaar of 10 en de grote vriendelijke reus, een gigantische reus van bijna 8 meter lengte, die in tegenstelling tot de andere, veel kwaadaardigere reuzen, geen mensen eet, maar alleen snoskommers, een walgelijk smakende groente, die overigens ook gebruikt wordt voor de heerlijke fropskottel, de drank van de reuzen.

 Niet alleen het verhaal van "De GVR" is geweldig, ook het taalgebruik is verrassend. Omdat de GVR nooit op school heeft gezeten husselt hij alle woorden door elkaar. Dat levert verrassende woorden op die juist voor kinderen ook erg leuk zijn omdat er de draak wordt gestoken met de vaste spellingsregels op school. Ik zal u nog enkele mooie voorbeelden geven.

 

Er komen ook 9 heel gemene bloeddorstige reuzen in het boek voor die het liefste van alles mensbaksels eten. Hier is de introductie van één van hen, de Bloedbottelaar:

- De Bloedbottelaar zag er afschuwelijk uit. Zijn huid was roodbruin. Zwarte haren piekten op zijn borst, zijn armen en zijn buik. Het haar op zijn hoofd was lang en donker en helemaal in de war. Zijn gemene gezicht was rond en pafferig. Zijn ogen waren kleine zwarte gaatjes. Zijn neus was klein en plat. Maar zijn mond was reusachtig. Hij besloeg zijn hele gezicht bijna van oor tot oor en hij had lippen die als twee kolossale rookworsten op elkaar lagen. Onregelmatige, gele tanden staken tussen de rode worstlippen naar buiten en rivieren spuug liepen over zijn kin.

 

Een aantal mooie voorbeelden van het woordgebruik van de GVR:

- "Jij probeert van onderwerp te veranderen," zei de reus streng. "Wij heeft een interessant babbelementje over de smaak van mensbaksels. Mensbaksels is geen taartjes."

 "Maar taartjes zijn wel baksels," zei Sofie.

 "Maar geen mensbaksels," zei de reus. "Mensbaksels heeft twee benen en taartjes heeft helemaal geen benen."

- "Betekenissen is niet belangrijk," zei de GVR. "Ik kunt het niet altijd bij het rechte eind hebben. Ik heeft het maar al te vaak bij het kromme eind."

- "Jij is een mensbaksel en mensbaksels is zoiets als aardbessen met slagroom voor die reuzen."

- "Reuzen eet nooit andere reuzen," zei de GVR. "Reuzen vecht en ruziekt heel wat af met elkaar, maar zij vreet elkaar niet op. Mensbaksels is stukken lekkerder volgens hen."

- "En toch," zei Sofie om haar eigen soort te verdedigen, "vind ik dat het een rotstreek is van die rottige reuzen om elke nacht mensen op te eten. Mensen hebben hun toch nooit kwaad gedaan?"

 "Dat is nou net wat het kleine biggevarkentje elke dag zegt," antwoordde de GVR. "Hij zegt: ik heeft nog nooit een mensbaksel kwaad gedaan, dus waarom zoudt hij mij opeten?"

 "O jee!" zei Sofie.

 "Mensbaksels maakt regels zoals het ze zelf het beste uitkomt," zei de GVR. "Maar de regels die zij maakt, komt de kleine biggevarkentjes niet zo best uit. Is het zo of zus?"

 "Dat is zo," zei Sofie.

 "Reuzen maakt ook regels. Hun regels komt de mensbaksels niet zo goed uit. Iedereen maakt de regels die hem zelf het beste uitkomt."

 

- "Mensbaksels is allemaal niksweters en blufpiepers."

 

- "Grote mensbaksels staat niet bekend om hun vriendelijkheidigheid. Zij is allemaal kwikrotters en glibberslijmers."

 

- "Jouw ideeën is vol kulleknots."

 

- "Dat is een nog slopklunziger voorstel."

 

- "Potdikkers en gutskukels!"

 

- "Wat een luxefluxe blitsbukkel stoel!" riep de GVR uit. "Ik zalt hier o zo knutselknus zitten."

 

- "Alle dropsels!" riep hij uit. "Wat zit wij hier in een gniffelgave kamer! Het is zo kolossalig, dat ik verrekijksels en telioskopen nodig heeft om te zien wat er aan de overkant gebeurt,"

 

Er zijn maar weinig boeken waar ik bij het lezen ervan, net zo veel plezier heb beleefd als bij het lezen van "De GVR".

 

Ik ken 2 verfilmingen van "De GVR". De oudste, een tekenfilm vond ik niet bijzonder. Maar de verfilming van Steven Spielberg uit 2016 vind ik een waar genot om te kijken.