Lev Tolstoi: Anna Karenina
Lev Tolstoi: Anna Karenina (Rusland, 1875-1877): 1010 blz: Vertaald
door Hans Boland (2017): Uitgeverij Athenaeum - Polak & van Gennep: Perpetua-reeks
In
het voorjaar van 2018 herlas ik "Anna Karenina" in de nieuwe vertaling
van Hans Boland. Ik was compleet overrompeld, wat een prachtige
vertaling! Deze nieuwe vertaling maakte voor mij zoveel verschil dat ik
"Anna Karenina" bovenaan de lijst plaatste met mijn favoriete romans. Ik
heb de afgelopen weken deze nieuwe vertaling herlezen en blijf "Anna
Karenina" de mooiste roman vinden die ik heb gelezen. Zo staan nu "Anna
Karenina" op plaats 1 en "Oorlog en vrede" op plaats 2 van mijn
favoriete romans ooit.
In "Anna Karenina" staan twee liefdes centraal. Allereerst natuurlijk de
liefde tussen Anna Karenina (= Anna) en graaf Alexé Vronski (= Vronski)
en daarnaast die tussen Konstantin Ljovin (= Ljovin) en Jekaterina
Sjerbatski (= Kitty). Ook is er het huwelijk tussen Stepan Oblonski (=
Oblonski of Stiva) en Darja Oblonskaja (= Dolly). Anna is de zus van
Stiva, en Kitty is de jongere zus van Dolly.
Anna
Karenina is opgebouwd uit 8 delen. Ik heb behalve dit stukje 7 stukjes
met citaten voor jullie opgeschreven, één stukje elk voor deel 1 tot
deel 7. Ik plaats de stukjes met de citaten dagelijks vanaf morgen. Ik
hoop dat de citaten onderhoudend zijn en een goed beeld geven van deze
prachtige roman.
De roman begint ijzersterk met de beroemd geworden openingszin:
- Gelukkige gezinnen lijken allemaal op elkaar, maar een ongelukkig gezin is altijd ongelukkig op zijn eigen manier.
Oblonski is ontrouw geweest en zijn vrouw Dolly is daar achter gekomen en in alle staten:
- Er was een algemeen gevoel dat dit huwelijk zin en betekenis had verloren en dat een gezelschap van toevallige passanten in een herberg meer samenhang vertoonde dan de bewoners - gezinsleden en bedienden - van huize Oblonski.
- Oblonski was van nature eerlijk tegenover zichzelf. Hij was niet in staat om zichzelf om de tuin te leiden en zich voor te houden dat hij spijt had van zijn gedrag. Toen hij zijn vrouw voor het eerst had bedrogen, een jaar of zes geleden, had hij daar wroeging over gehad, maar nu, als vierendertigjarige, aantrekkelijke man die van vrouwen hield maar niet langer verliefd was op zijn eigen vrouw - moeder van vijf levende en twee overleden kinderen en slechts een jaar jonger dan hij - had hij weinig last meer van zijn geweten.
Over de levensopvatting van Oblonski:
- Oblonski snapte niet goed waar die angstaanjagende, gezwollen taal over het hiernamaals goed voor was, als je het hier in het ondermaanse heel gezellig kon hebben. Ook mocht hij deze of gene eenvoudige van geest graag aan het schrikken maken met de geestig bedoelde stelling dat je, indien je trots was op je afkomst, niet diende te stoppen bij onze stamvader Rjoerik maar tevens onze werkelijke stamvader, de aap, moest eren.
Ljovin trok al lang op met de familie Sjerbatski. Hij was smoorverliefd op de jongste dochter, Kitty, maar durfde niet goed om haar hand te vragen. Toen hij eindelijk om haar hand vroeg was Kitty inmiddels het hof gemaakt door Vronski en wees zij hem af. Ljovin was diep ongelukkig door die afwijzing.
- Oblonski glimlachte. Hij wist precies wat Ljovin voelde, en hij wist dat voor hem alle meisjes op de hele wereld in twee categorieën konden worden ondergebracht: tot de ene behoorden alle meisjes op de hele wereld behalve zij, heel gewone wezens, behept met alle mogelijke menselijke zwakheden; tot de andere categorie behoorde alleen zij, en op haar had geen enkele zwakheid vat, zij was het hoogst bereikbare voor de mensheid.
De opvattingen van de moeder van Kitty, die een zo goed mogelijke partij voor haar dochter wenst:
- Voor de vorstin was Ljovin niet in de verste verte te vergelijken met Vronski. Ze had niets op met Ljovins uit de toon vallende, ongezouten oordelen, met zijn sociale schutterigheid - die zij toeschreef aan zijn trots - en met zijn, in haar ogen, primitieve leefwijze op het land, waar hij met vee en boeren van doen had.
- Vronski daarentegen kwam tegemoet aan alle wensen van de vorstin. Schatrijk, verstandig, van aanzien, bezig aan een schitterende carrière in het leger en aan het hof, en volslagen betoverend als mens. Iets beters kon je niet krijgen.
- En hoe men haar ook te verstaan gaf dat in onze tijd de jongelui hun eigen lot in handen moesten nemen, zij kon niet geloven dat dat goed was, zoals ze zichzelf ook niet wijs zou kunnen maken dat in onze of enige andere tijd geladen pistolen het meest geschikte speelgoed zouden zijn voor vijfjarigen.
De vader van Kitty dacht hier duidelijk anders over:
- "Wat u gedaan hebt? Een vrijer verleid om bij ons over de vloer te komen, dat ten eerste! Voor je het weet gaat ze in heel Moskou over de tong, en niet zonder reden! Als u zo graag avondjes organiseert, nodig dan iedereen uit, maar geen bronstige troetels! U mag alle teddybeertjes uitnodigen"- zo noemde de vorst de Moskouse jeunesse dorée- "en een pianist inhuren, zet ze maar aan het dansen, maar dat moderne gefoezel met vrijertjes en liefdeskoppeltjes wil ik niet in huis hebben! Ik ga ervan over mijn nek! U hebt uw zin, het kind heeft d'r kop verloren! Ljovin is duizend keer beter dan zo'n Petersburgs fatje, zo'n fabrieksproduct, allemaal precies hetzelfde, en allemaal vullis! Al was hij een prins van den bloede, mijn dochter heeft daar helemaal geen behoefte aan! Aan niemand niet!"
Ljovin:
- Liefde voor een vrouw kon hij zich niet voorstellen buiten het verband van een huwelijk, ja, voor hem was er éérst het gezin en pas daarna de vrouw die het hem zou schenken. Zijn denkbeelden in dezen weken dus nogal af van de manier waarop het merendeel van zijn kennissen erover dacht: voor hen was het huwelijk een van de vele schakels van het dagelijks bestaan, terwijl het voor Ljovin de essentie was van een gelukkig leven.
Als laatste maken we kennis met Anna, die bij haar schoonzus bepleit om toch niet weg te gaan bij haar man en Vronski wiens levenshouding in het onderstaande citaat goed beschreven staat. Anna ontmoet Vronski bij de trein terwijl er net een ongeluk gebeurd is waarbij een baanwachter overreden is door de trein. Anna ziet dit als een slecht voorteken.
- Vronski luisterde met plezier naar het vrolijke gekwetter van dit knappe schepseltje, gaf haar in alles gelijk en verstrekte advies dat niet serieus bedoeld was; hij had direct de toon te pakken die hij reserveerde voor dit soort vrouwen. In zijn Petersburgse wereldje onderscheidde hij twee menssoorten, die elkaars tegenpool vormden. Tot de ene soort, waarop hij neerkeek, rekende hij de grauwe middelmaat, de sukkels, waar je alleen maar om kon lachen, lieden die geloofden dat één man zijn leven moest delen met één vrouw en het huwelijk heilig was, dat een meisje onschuldig hoorde te zijn, een vrouw schroomvallig, een man moedig, stoïcijns en standvastig, en dat men kinderen diende groot te brengen, zijn brood moest verdienen, zijn schulden hoorde in te lossen en al dergelijke onzin meer - mensen die er een ouderwetse, bespottelijke levenswijze op na hielden. Tot de andere soort behoorde hijzelf met al zijn vrienden, die wisten wat het ware leven was, dat het draaide om elegante omgangsvormen, een goede verschijning, de grote geste, lef, pret, en de bereidheid sans gêne al je driften te volgen en te lachen om al het andere.
- Gelukkige gezinnen lijken allemaal op elkaar, maar een ongelukkig gezin is altijd ongelukkig op zijn eigen manier.
Oblonski is ontrouw geweest en zijn vrouw Dolly is daar achter gekomen en in alle staten:
- Er was een algemeen gevoel dat dit huwelijk zin en betekenis had verloren en dat een gezelschap van toevallige passanten in een herberg meer samenhang vertoonde dan de bewoners - gezinsleden en bedienden - van huize Oblonski.
- Oblonski was van nature eerlijk tegenover zichzelf. Hij was niet in staat om zichzelf om de tuin te leiden en zich voor te houden dat hij spijt had van zijn gedrag. Toen hij zijn vrouw voor het eerst had bedrogen, een jaar of zes geleden, had hij daar wroeging over gehad, maar nu, als vierendertigjarige, aantrekkelijke man die van vrouwen hield maar niet langer verliefd was op zijn eigen vrouw - moeder van vijf levende en twee overleden kinderen en slechts een jaar jonger dan hij - had hij weinig last meer van zijn geweten.
Over de levensopvatting van Oblonski:
- Oblonski snapte niet goed waar die angstaanjagende, gezwollen taal over het hiernamaals goed voor was, als je het hier in het ondermaanse heel gezellig kon hebben. Ook mocht hij deze of gene eenvoudige van geest graag aan het schrikken maken met de geestig bedoelde stelling dat je, indien je trots was op je afkomst, niet diende te stoppen bij onze stamvader Rjoerik maar tevens onze werkelijke stamvader, de aap, moest eren.
Ljovin trok al lang op met de familie Sjerbatski. Hij was smoorverliefd op de jongste dochter, Kitty, maar durfde niet goed om haar hand te vragen. Toen hij eindelijk om haar hand vroeg was Kitty inmiddels het hof gemaakt door Vronski en wees zij hem af. Ljovin was diep ongelukkig door die afwijzing.
- Oblonski glimlachte. Hij wist precies wat Ljovin voelde, en hij wist dat voor hem alle meisjes op de hele wereld in twee categorieën konden worden ondergebracht: tot de ene behoorden alle meisjes op de hele wereld behalve zij, heel gewone wezens, behept met alle mogelijke menselijke zwakheden; tot de andere categorie behoorde alleen zij, en op haar had geen enkele zwakheid vat, zij was het hoogst bereikbare voor de mensheid.
De opvattingen van de moeder van Kitty, die een zo goed mogelijke partij voor haar dochter wenst:
- Voor de vorstin was Ljovin niet in de verste verte te vergelijken met Vronski. Ze had niets op met Ljovins uit de toon vallende, ongezouten oordelen, met zijn sociale schutterigheid - die zij toeschreef aan zijn trots - en met zijn, in haar ogen, primitieve leefwijze op het land, waar hij met vee en boeren van doen had.
- Vronski daarentegen kwam tegemoet aan alle wensen van de vorstin. Schatrijk, verstandig, van aanzien, bezig aan een schitterende carrière in het leger en aan het hof, en volslagen betoverend als mens. Iets beters kon je niet krijgen.
- En hoe men haar ook te verstaan gaf dat in onze tijd de jongelui hun eigen lot in handen moesten nemen, zij kon niet geloven dat dat goed was, zoals ze zichzelf ook niet wijs zou kunnen maken dat in onze of enige andere tijd geladen pistolen het meest geschikte speelgoed zouden zijn voor vijfjarigen.
De vader van Kitty dacht hier duidelijk anders over:
- "Wat u gedaan hebt? Een vrijer verleid om bij ons over de vloer te komen, dat ten eerste! Voor je het weet gaat ze in heel Moskou over de tong, en niet zonder reden! Als u zo graag avondjes organiseert, nodig dan iedereen uit, maar geen bronstige troetels! U mag alle teddybeertjes uitnodigen"- zo noemde de vorst de Moskouse jeunesse dorée- "en een pianist inhuren, zet ze maar aan het dansen, maar dat moderne gefoezel met vrijertjes en liefdeskoppeltjes wil ik niet in huis hebben! Ik ga ervan over mijn nek! U hebt uw zin, het kind heeft d'r kop verloren! Ljovin is duizend keer beter dan zo'n Petersburgs fatje, zo'n fabrieksproduct, allemaal precies hetzelfde, en allemaal vullis! Al was hij een prins van den bloede, mijn dochter heeft daar helemaal geen behoefte aan! Aan niemand niet!"
Ljovin:
- Liefde voor een vrouw kon hij zich niet voorstellen buiten het verband van een huwelijk, ja, voor hem was er éérst het gezin en pas daarna de vrouw die het hem zou schenken. Zijn denkbeelden in dezen weken dus nogal af van de manier waarop het merendeel van zijn kennissen erover dacht: voor hen was het huwelijk een van de vele schakels van het dagelijks bestaan, terwijl het voor Ljovin de essentie was van een gelukkig leven.
Als laatste maken we kennis met Anna, die bij haar schoonzus bepleit om toch niet weg te gaan bij haar man en Vronski wiens levenshouding in het onderstaande citaat goed beschreven staat. Anna ontmoet Vronski bij de trein terwijl er net een ongeluk gebeurd is waarbij een baanwachter overreden is door de trein. Anna ziet dit als een slecht voorteken.
- Vronski luisterde met plezier naar het vrolijke gekwetter van dit knappe schepseltje, gaf haar in alles gelijk en verstrekte advies dat niet serieus bedoeld was; hij had direct de toon te pakken die hij reserveerde voor dit soort vrouwen. In zijn Petersburgse wereldje onderscheidde hij twee menssoorten, die elkaars tegenpool vormden. Tot de ene soort, waarop hij neerkeek, rekende hij de grauwe middelmaat, de sukkels, waar je alleen maar om kon lachen, lieden die geloofden dat één man zijn leven moest delen met één vrouw en het huwelijk heilig was, dat een meisje onschuldig hoorde te zijn, een vrouw schroomvallig, een man moedig, stoïcijns en standvastig, en dat men kinderen diende groot te brengen, zijn brood moest verdienen, zijn schulden hoorde in te lossen en al dergelijke onzin meer - mensen die er een ouderwetse, bespottelijke levenswijze op na hielden. Tot de andere soort behoorde hijzelf met al zijn vrienden, die wisten wat het ware leven was, dat het draaide om elegante omgangsvormen, een goede verschijning, de grote geste, lef, pret, en de bereidheid sans gêne al je driften te volgen en te lachen om al het andere.
Reacties
Een reactie posten